Từ cuối năm 3 đại học, các bạn sinh viên bắt đầu nghĩ đến việc đi thực tập hay tìm một công việc toàn thời gian (full-time) để có thêm trải nghiệm cũng như kinh nghiệm làm việc. Một trong những câu hỏi mà các bạn sinh viên còn băn khoăn khi bắt tay vào công việc đầu tiên là sự khác biệt giữa hoạt động học trong môi trường đại học và công việc thực tế. Bài viết này chia sẻ phần nào mối băn khoăn đó.
1. Nhận thức đầy đủ về thời gian quý báu
Khi học đại học, bạn có thể tự do sắp xếp lịch học để phù hợp với thời gian biểu cá nhân. Thời gian này, các bạn sinh viên thường lựa chọn tham gia các hoạt động tình nguyện giúp đỡ cộng đồng hoặc tham gia các câu lạc bộ, đi học ngoại ngữ hay tham gia các khóa học phát triển kỹ năng như thiết kể trình chiếu (power point), học nhạc, học quốc tế vũ,… theo sở thích của bản thân.
Tuy nhiên, khi bắt đầu một công việc toàn thời gian (full-time), phần lớn thời gian trong ngày của bạn sẽ dành ở công ty, thường là từ 8:00 sáng đến 5:00 chiều. Như vậy, thời gian để theo đuổi các sở thích cá nhân của bạn cũng sẽ không còn nhiều như khi ở đại học.
Bên cạnh đó, là sinh viên, việc huỷ hẹn ở phút chót hay đến muộn giờ học 1, 2 lần cũng không bị coi là một vấn đề gìđang quan ngại. Tuy nhiên, đã là người đi làm thì quan niệm này hoàn toàn khác, từ giờ đi làm, giờ họp, thời gian hoàn thành công việc… đều phải được chấp hành nghiêm chỉnh. Việc chấp hành kỷ luật trong công việc là một việc tối quan trọng đối với mỗi nhân viên trong công ty. Trễ giờ làm quá nhiều lần có thể bị kiểm điểm, gây ảnh hưởng đến thành tích của bản thân cũng như con đường thăng tiến trong công việc bởi không đơn vị nào có thể coi trọng một người nhân viên luôn phá bỏ những kỷ luật của tổ chức, không quản lý được thời gian của bản thân.
2. Thái độ và trách nhiệmđược coi trọng
Đại học là một môi trường tự do đề cao tính tự giác của người học, mỗi cá nhân đều được khuyến khích học tập và tự nghiên cứu dưới sự hướng dẫn của giảng viên. Khi là sinh viên, nếu cảm thấy hôm nay không được khỏe hay cần nghỉ ngơi, bạn có thể xin phép thầy cô để được học bù vào buổi học khác. Trước những lỗi lầm nhỏ, bạn luôn nhận được sự bao dung của thầy cô và bạn bè trong lớp. Trước kỳ thi bạn không học dẫn đến điểm thấp, việc này chỉ ảnh hưởng đến bản thân bạn, sẽ không có ai vì kết quả học tập của bạn không tốt mà nhắc nhở hay chỉ trích, ngoại trừ cha mẹ.
Tuy nhiên, khi đi làm, bạn cần có thái độ nghiêm túc với công việc. Đối với mỗi nhiệm vụ được giao, bạn đều phải làm một cách chỉn chu, cẩn thận. Tinh thần chủ động, sáng tạo, ham học hỏi sẽ luôn được khuyến khích. Bên cạnh đó, khi đi làm, trách nhiệm của bạn cũng sẽ lớn hơn bởi công ty là một bộ máy hoạt động lớn, mỗi cá nhân, bộ phận đều là những mắt xích quan trọng. Sai phạm bạn gây ra có thể ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc của đồng nghiệp, bộ phận hay thậm chí là kế hoạch của cả công ty. Chính vì vậy, mỗi một cá nhân ngay từ công việc đầu tiên cần giữ cho bản thân thái độ làm việc cầu tiến, chủ động và với tinh thần trách nhiệm cao nhất.
3. Kiến thức thường xuyển tưới mới và cập nhật
Giữa lý thuyết và thực hành là một khoảng cách khá xa. Không phải cứ học giỏi, ra trường bằng xuất sắc là sẽ làm tốt mọi công việc được giaoở mọi vị trí công việc. Bằng cấp có thể là điều kiện cần nhưng chưa bao giờ là điều kiện đủ để đảm bảo năng lực cao nhất trong làm việc của một người. Bạn có thể sẽ cảm thấy những gì bạn học ở trường quá ít so với thực tế. Khi đi làm bạn gặp nhiều thứ hơn, thậm chí có những thứ bạn còn chưa từng gặp qua.
Một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng này đó là có thể khi học trên trường có một số môn học bạn đã học qua kiến thức đó nhưng cách học chưa hiệu quả, bạn chưa biết cách để biến những kiến thức đó trở thành của bản thân mình hay chưa biết cách áp dụng kiến thức đó vào công việc. Có một điều dễ nhận thấy là kiến thức được học trên trường thường là kiến thức tổng quan về nền kinh tế và doanh nghiệp,… và nhiệm vụ của mỗi sinh viên cần biết định hướng của bản thân sau này sẽ làm gì để tập trung tìm hiểu và đào sâu hơn vào kiến thức, kỹ năng và thông tin, kinh nghiệm lĩnh vực đó.
Trên thực tế, khi đi làm sẽ xảy ra rất nhiều tình huống khác nhau mà bạn không thể lường trước được và dĩ nhiên, bạn cũng chưa gặp bao giờ. Đây cũng chính là lý do các nhà tuyển dụng thường đề cao kinh nghiệm khi đi làm bởi thời gian làm việc càng lâu, bạn sẽ tiếp xúc với nhiều vấn đề của công việc hơn và cũng sẽ dễ dàng đưa ra cách giải quyết phù hợp khi gặp lại các sự cố đã từng xảy ra. Việc của sinh viên là nắm chắc kiến thức trên trường học đồng thời không ngừng trau dồi, học hỏi thêm để có thể áp dụng nhuần nhuyễn các kiến thức đó vào công việc.
4. Mối quan hệcần xây dựng để hình thành mạng kết nối
Khi ở trường, các mối quan hệ xung quanh bạn đều tương đối lành mạnh, trong sạch vì chủ yếu là thầy cô trong trường hoặc bạn bè anh chị sinh viên đồng trang lứa. Bạn có thể kết bạn mà không cần suy nghĩ gì đến lợi ích, cũng không lo bị lợi dụng, hay phải nói chuyện thế nào để người khác không phật ý.
Khi đi làm, công ty sẽ không chỉ có những người trẻ trong độ tuổi 9x 2000. Chị đồng nghiệp ngồi cạnh bạn có khi chỉ kém bố mẹ bạn ở nhà 1-2 tuổi. Cùng với đó là văn hóa doanh nghiệp mỗi nơi mỗi khác. Bạn sẽ cần học cách cư xử, nói chuyện với cấp trên, với đồng nghiệp, với đối tác kinh doanh,…, Có thể ban đầu bạn sẽ cảm thấy choáng ngợp do sự khác biệt lớn giữa môi trường đại học và môi trường làm việc thực tế. Tuy nhiên, bạn không cần quá lo sợ mà hãy cứ cố gắng hết mình. Khi bạn là nhân viên nhỏ tuổi, mọi người sẽ bao dung với bạn hơn. Hiếm ai cố ý tìm ra lỗi sai hay soi mói bạn, trái lại họ cố gắng tạo môi trường thoải mái nhất để bạn làm quen với công việc. Họ luôn là người chủ động trò chuyện với bạn và sẽ giúp đỡ bạn tận tình kể cả những chuyện nhỏ nhặt nhất.
Để sẵn sàng cho một công việc đầu đời suôn sẻ, các bạn sinh viên có thể chuẩn bị cho bản thân một vài điều sau. Thứ nhất, hãy tập thói quen như một người đi làm 40 tiếng 1 tuần và rèn luyện tính kỷ luật cho bản thân ngay từ khi còn trên ghế nhà trường. Thứ hai, học tốt những môn học ở trường như kinh tế học, xác suất thông kê, quản trị kinh doanh,… Đây sẽ là tiền đề cho các bạn phát triển và mở rộng kiến thức sau khi đi làm. Thứ ba, không ngừng rèn luyện kỹ năng mềm và kỹ năng văn phòng như thuyết trình, power point, word, excel. Thứ tư, hãy bắt đầu trải nghiệm với công việc thực tập hoặc part time. Khi đi làm, bạn sẽ được rèn luyện đủ loại kỹ năng từ thuyết tình, giao tiếp cho đến sắp xếp công việc khoa học hay thậm chí là khả năng chịu áp lực. Và cuối cùng là chịu khó tham gia các talk show, hội thảo, câu lạc bộ,… mà bạn quan tâm để mở rộng mối quan hệ của bản thân. Việc tìm được một người dẫn đường chỉ lối hay bạn bè cùng chí hướng sẽ giúp bạn tiến rất xa trong con đường phát triển sau này.
Đọc những chia sẻ trên, bạn có thể cảm thấy lo lắng vì có quá nhiều thứ cần chuẩn bị, cần học hỏi để có thể sẵn sàng cho công việc đầu tiên, nhưng đừng vì thế mà chùn bước khi được trao cơ hội thử sức với những vị trí phù hợp với sở thích và mong muốn của bản thân. Bởi bất cứ ai khi bắt đầu đi làm đều sẽ gặp phải những vấn đề trên, việc chúng ta cần làm là rút ra những bài học cho bản thân để tránh lặp lại những sai lầm đã mắc phải. Cần thường xuyên giữ cho bản thân thái độ tích cực, lạc quan, tinh thần ham học hỏi và sẵn sàng học hỏi trong công việc giúp bạn gặt hái thành công không chỉ là kiến thức, kinh nghiệm cho bản thân mà còn là sự công nhận của nhà quản lý, lãnh đạo, đồng nghiệp và các đối tượng hữu quan khác cũng như những mối quan hệ có thể giúp ích cho bạn rất nhiều trong những công việc tiếp theo.
Nguyễn Thị Mai Linh – Sinh viên Kinh tế Quốc tế 59D